سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری

چگونه مصاحبه کنیم ؟ در جلسات استخدام چه سوالاتی بپرسیم که بتوانیم زوایای پنهان و مورد نیاز شغل را در فرد کشف کنیم؟ آیا می‌دانید هزینه‌ استخدام اشتباه ۳ تا ۶ برابر حقوق دریافتی کارمند است؟ مصاحبه اصولی چگونه است؟

چند روز پیش مصاحبه‌ای داشتم برای استخدام پرسنل که در طی مصاحبه، مصاحبه شونده کنترل خود را از دست داد و دست به اعتراض زد. من سعی کردم ایشان را آرام کنم که اتفاقات جالبی افتاد. این بود که تصمیم گرفتم چند نکته مهم درباره اینکه چگونه مصاحبه کنیم را برای مدیران عزیزی که قصد استخدام دارند بیان کنم.

همانطور که می‌دانید مقالات مختلفی درباره مصاحبه و رموز موفقیت در آن منتشر شده است. همه آن‌ها در مورد عملکرد شغلی مصاحبه شونده در جلسه مصاحبه شغلی هستند و کمتر مقاله‌ای را می‌توان یافت که تکنیک‌های مصاحبه کردن برای کارفرما یا مدیر واحد بیان کرده باشند. بنابراین در اینجا برای شروع چند تکنیک مهم و کاربردی برای پاسخ به سوال چگونه مصاحبه کنیم را مطرح می‌کنیم تا بتوانید خصلت‌های مهم مصاحبه شونده را کشف کنید.

چگونه مصاحبه را شروع کنیم ؟

همه افرادی که وظیفه مصاحبه را در سازمان دارند قطعا این سوال برایشان ایجاد شده که چگونه مصاحبه را شروع کنیم ؟ برای شروع مصاحبه توجه داشته باشید که در ابتدای مصاحبه ضمن خوشامدگویی گرم به متقاضی، خودتان را معرفی کنید و اطلاعاتی راجع به خودتان، پوزیشن و جایگاه شغلی مورد نظرتان به فرد مصاحبه شونده بدهید. مدت زمان حدودی مصاحبه را به متقاضی اعلام کنید و اگر قرار است افراد دیگری نیز برای مصاحبه وارد جلسه شوند، در ابتدا به متقاضی اطلاع دهید. اجازه بدهید پاسخ به سوال چگونه مصاحبه را شروع کنیم را با یک مثال توضیح بدهم:“من مریم نیلی، مدیر منابع انسانی سازمان هستم. مصاحبه امروز ما حدود ۲ ساعت طول می‌کشد. در ابتدا به مدت یک ساعت، بنده سوالات کلی تری را با شما مطرح می‌کنم. بعد از اتمام مصاحبه بنده، همکارم آقای رضایی تعدادی سوالات فنی و تخصصی از شما می‌پرسند. در صورتی که شما در این پست سازمانی همکار ما شوید، آقای رضایی مدیر مستقیم شماست. قطعا در انتهای مصاحبه، زمانی را در اختیار شما قرار می‌دهیم تا سوالات خود را بپرسید.”

مطمئن شوید مصاحبه شونده صحبت‌های شما را کاملا درک کرده و راحت است. توجه داشته باشید که حین مصاحبه کردن، رعایت نکاتی که در ادامه بیان می‌شود ضروری است.

۵ نکته در ارتباط با نحوه برخورد با مصاحبه‌شونده در مصاحبه استخدام

رعایت اصول نحوه برخورد در مصاحبه استخدام از موارد مهمی‌ است که مصاحبه‌گر باید در نظر داشته باشد. با رعایت این اصول می‌توان کارمندان بهتر و حرفه‌ای‌تری را جذب کرد و به کارجو نشان داد که با یک تیم و سازمان حرفه‌ای مواجه است. در ادامه ۵ نکته مهم در ارتباط با نحوره برخورد در مصاحبه استخدام را بیان می‌کنیم.

تلفظ صحیح نام متقاضی حین مصاحبه کردن

اگر شکی در مورد نحوه تلفظ نام متقاضی دارید، در همان ابتدا از خود او تلفظ صحیح را بپرسید. در این صورت هم از حواس پرتی و عدم تمرکز متقاضی جلوگیری می‌شود و هم باعث ناراحتی وی نمی‌شوید.

ایجاد محیطی آرام برای مصاحبه

حتما یک اتاق آرام را برای مصاحبه انتخاب کنید تا شلوغی محیط باعث حواس پرتی شما نشود. به هیچ عنوان به تماس‌های تلفنی پاسخ ندهید و در مدت زمان مصاحبه، از منشی بخواهید تا پاسخگوی تماس‌های تلفنی باشد.

برقراری رابطه دوستانه با متقاضی از طریق سوالات خاکستری

برای برقراری رابطه دوستانه با متقاضی می‌توانید ابتدا در مورد موضوعات خنثی و خاکستری نظیر مسافرت متقاضی، وضع هوا، نظر او در مورد دفتر و ساختمان شما و مواردی از این قبیل سوالاتی بپرسید.

یک روش هوشمندانه برای این کار، پیدا کردن زمینه مشترک برای گفتگو است. برای این کار می‌توانید از رزومه متقاضی کمک بگیرید! به عنوان مثال به متقاضی بگویید:

  • “دانشگاه امیرکبیر درس خوانده اید؟ من هم در مقطع لیسانس در امیرکبیر درس خوانده‌ام.”
  • “از رزومه تان متوجه شدم نقاشی می‌کنید. من هم دو سال دوره نقاشی با مدادرنگی رفته‌ام. آیا همچنان نقاشی می‌کشید؟”

 

نکته قابل توجه این است که نباید اینگونه سوالات را زیاد بپرسید؛ چرا که صرفا برای برقراری رابطه دوستانه است. باید مواظب باشید که روند و زمان مصاحبه کنترل شود، از حاشیه دور بماند و از مسیر صحیح خارج نشود.

مراقب اثر هاله‌ای باشید!

مراقب باشید تا ویژگی‌های خاصی در متقاضی که هیچ ربطی با شغل ایشان ندارد، باعث قضاوت زودهنگام شما نشود. به این رفتار در اصطلاح، اثر هاله‌ای می‌گویند.بیایید با ذکر یک مثال اثر هاله‌ای را بیشتر توضیح بدهیم. به عنوان مثال اگر متقاضی در دانشگاه صنعتی شریف درس خوانده باشد، مصاجبه‌گر دیدگاه مثبتی نسبت به او پیدا می‌کند و سوالات ساده‌تری از وی می‌پرسد! مصاحبه کننده باید مواظب باشد صرف نظر از تاثیر اولیه‌ای که متقاضی در ذهنش ایجا می‌کند، نسبت به همه رفتاری یکسان و عادلانه داشته باشد و هیچ تفاوتی میان آنها قائل نشود.

توجه به لحن صدای خود حین مصاحبه شغلی

زمانی که شما سوالی را با آرامش و چهره‌ای خندان می‌پرسید، قطعا لحن شما با حالتی که عصبانی هستید تفاوت دارد. بنابراین توجه داشته باشید رعایت لحن و تن صدا در مصاحبه بسیار مهم است.

چگونه مصاحبه شغلی کنیم؟

برای پاسخ به این سوال که چگونه مصاحبه شغلی کنیم، توجه داشته باشید شما باید برای استخدام نیروی انسانی کارآمد تمام تلاش خود را در همان ابتدای پذیرش صرف کنید! چرا که بعد از استخدام، اگر نیروی جذب شده، کارآمد نباشد به سختی می‌توان قطع همکاری کرد. در صورتی که شما در انتخابتان اشتباه کرده باشید و بعد از چند ماه متوجه اشتباه خود شوید و برای قطع همکاری تصمیم بگیرید، در حق کارمند تازه وارد هم اجحاف کرده‌اید و چند ماه از فرصت او را تلف کرده‌اید. باید بدانید که کارفرمایان از همان ابتدا با طی کردن اصولی مراحل استخدام می‌توانند تعداد این کارمندان بد را به حداقل برسانند.

به یاد داشته باشید که ممکن است فردی توانمند باشد ولی با شرایط کاری شما سازگار نداشته باشد؛ در نتیجه چنین فردی می‌تواند در سازمان دیگری که شرایط مناسب برای فعالیت او را دارد، موفق شود. لذا توصیه اکید می‌کنم که در استخدام‌ها و مصاحبه کاری دقت و توجه وافری به کار ببرید. 

پاسخ به سوال چگونه مصاحبه شغلی کنیم اهمیت بالایی دارد. معمولا مصاحبه‌های شغلی که من انجام می‌دهم حدود ۲ الی ۳ ساعت بسته به شغل مورد نیاز، زمان می‌برند ولی همه شما می‌دانید که مصاحبه‌های شغلی معمولا بیشتر از نیم ساعت نیستند و به نظر من این زمان، برای کشف توانمندی فرد و تست روانی او خیلی کم است.
در ادامه مراحل و فرایند یک مصاحبه کاری حرفه‌ای را توضیح می‌دهیم.

قبل از مصاحبه

  • تا حد امکان درباره متقاضی تحقیق کنید و اطلاعاتی درباره او به دست آورید. نمونه کارهای قبلی، شبکه‌های اجتماعی و تمام نکاتی که در رزومه ذکر شده را به دقت مورد بررسی قرار بدهید.
  • شرح شغل موقعیت مورد نظرتان را به دقت بنویسید تا انتظاراتی که از کارمند جدید دارید، به صورت شفاف مشخص شود.
  • مشخص کنید چه سوالاتی قرار است بپرسید و مطمئن شوید پاسخ تمام این سوالات، اطلاعاتی درباره کارجو برای شما مشخص می‌کند. می‌توانید بخشی از سوالات را در یک فرم استخدامی بنویسید و در اختیار متقاضی قرار بدهید تا قبل از مصاحبه آن را پر کند و زمانتان برای پرسیدن سوالاتی مثل وضعیت تاهل، سابقه کار یا محل سکونت (فاصله تا محل کار) صرف نکنید.
  • در صورت نیاز از مدیر بخشی که به نیروی تازه نیاز دارد، بخواهید در مصاحبه حضور داشته باشد و معیارهای مورد نظرش را درباره متقاضیان بسنجد.

در طول مصاحبه

  • زمان کافی برای مصاحبه اختصاص بدهید و مطمئن شوید در این زمان کسی کاری با شما نداشته باشد.
  • اطلاعات و رزومه متقاضی را در دسترس قرار دهید و با استناد بر آن‌ها مصاحبه کنید.
  • مصاحبه را مطابق با یک ساختار و روند مشخص پیش ببرید، وارد حاشیه نشوید و صحبت‌هایتان را بیش از حد طولانی نکنید.
  • مطمئن شوید همه چیز به صورت کاملا شفاف بیان می‌شود و کارجو منظورتان را می‌فهمد.
  • با زبان بدن، واکنش درست و رفتار به کارجو نشان بدهید که هرآنچه در جلسه مصاحبه می‌گوید برایتان اهمیت دارد.

بعد از مصاحبه

  • مطمئن شوید کارجو همه سوالاتش را پرسیده و چیزی برایش مبهم باقی نمانده است.
  • برای کارجو مشخص کنید که تا چه زمانی و چطور به او خبر می‌دهید که همکاری آغاز می‌شود یا خیر.
  • کارجوها را بر اساس معیارهایی که در شرح شغل وجود دارد، رتبه‌بندی کنید.
  • مطمئن شوید معیارهای مناسبی برای قضاوت درباره متقاضیان دارید و صرفا بر اساس نظر و قضاوت شخصی افراد را استخدام نمی‌کنید

۳ پرسش بسیار مهم در مصاحبه کاری

کارجوها به مصاحبه می‌آیند تا سوالات شما را پاسخ بدهد و شما هم سوال می‌پرسید تا مهارت‌های کارجو را بسنجید و به شناخت نسبی درباره او برسید. بنابراین اینکه چه چیزی می‌پرسید، چه هدفی از پرسیدن سوال دارید و چه پاسخی می‌‌گیرید، جزو مهم‌ترین نکاتی است که در فرایند مصاحبه شغلی باید به آن توجه داشته باشید. در ادامه توضیحاتی درباره سوالاتی که باید در مصاحبه کاری مطرح شود را بررسی می‌کنیم.

مصاحبه شغلی : قدرت گفتگو و توانایی حل مسائل با آرامش

اولین مورد در مصاحبه کردن، تست قدرت گفتگو و توانایی حل مسائل با آرامش است. همانطور که می‌دانیم آرامش، حفظ خونسردی در زمان مشکلات و رفع مسائل با قدرت گفتگو یکی از نکات بسیار مهم برای یک کارمند خوب است. نبود این توانمندی در پرسنل، مشکلات بسیاری را در زمان کار برای سازمان شما به وجود می‌آورد.

برای کشف این موضوع در فرد، شما باید در طی مصاحبه شغلی چند بار سعی کنید تمرکز و اعصاب فرد را مختل کنید. به قول معروف (روی اعصاب طرف با کفش‌های میخی راه بروید) تا با این روش بتوانید قدرت تحمل متقاضی را تست کنید.

در بخش‌هایی از مصاحبه، از هر کلام او سوال بسازید و پشت سر هم سوال بپرسید. استفاده از تکنیک سوال‌های چالشی، یکی از تکنیک‌های مصاحبه شغلی مهم برای این کار است . بسته به خلاقیت خودتان، روشهای مختلفی را می‌توانید برای ایجاد یک موقعیت چالشی به کار ببرید، فقط باید این کار را با مهارت تمام انجام دهید که مخاطبتان تصور نکند به او توهین می‌کنید. این مورد واقعا مهم است چرا که واکنش تند در برابر توهین برای همه واکنشی طبیعی است.

ما در کارگاه آموزشی جذب و استخدام بهترین ها، به شما آموزش می‌دهیم که بهترین و حرفه‌ای‌ترین سوالات چالشی را از طریق تکنیک زنانت از متقاضی بپرسید تا بتوانید کارمندی را متناسب با پست شغلی سازمان تان پیدا کنید.

مصاحبه شغلی : اجرای دستورات مدیریت ارشد

همه خوب می‌دانیم که اجرای بدون چون و چرای دستورات مدیریت یکی از اصول روابط کاری است. برخی پرسنل متاسفانه در حین کار در برابر سرپرست و مدیر خود نافرمانی می‌کنند و باعث مشکلات بسیاری می‌شوند. لذا برای تست این موضوع نیز یک سوال کلیدی بپرسید و آن سوال این است:

اگر مدیرتان به شما دستوری بدهد و شما بدانید که اجرای این دستور خسارت سنگینی به سازمان وارد می‌کند، چه ‌می‌کنید؟

معمولا همه ابتدا می‌گویند “ما سعی می‌کنیم که مدیرمان را قانع کنیم که انجام اینکار اشتباه است” ولی اگر مدیر تحت هیچ شرایطی قانع نشود و اصرار داشته باشد که حتما باید این کار انجام شود چه؟ برای جدیت بیشتر موضوع می‌توانید رقم خسارت را بسیار بالا عنوان کنید، مثلا ۳۰۰ میلیون ۴۰۰ میلیون و… 
جواب این سوال را به عهده خودتان می‌گذارم خود شما در این وضعیت چکار می‌کنید؟ اگر مدیر شما به شما دستوری بدهد و شما بدانید که اجرای این دستور خسارت سنگینی به سازمان وارد می‌سازد چه می‌کنید؟

خیلی از دوستان می‌گویند که دستور مدیر را انجام نمی‌دهیم و برخی دوستان هم جواب آری انجام می‌دهیم می‌دهند. رفتار صحیح این است که دستور مدیر را انجام بدهید. اجرای دستورات مدیر ارشد یکی از ارکان مهم روابط و ساختار سازمانی است. اگر قرار باشد که کارمند شخصا تصمیم بگیرد که کدام کار صحیح و کدام ناصحیح است و خودش درباره اجرا و عدم اجرا تصمیم بگیرد، پس نقش مدیر اینجا چیست؟ ممکن است تصور شما بر این باشد که کارمند با سسرپیچی از مدیر، از خسارت به سازمان جلوگیری می‌کند؛ اما مگر می‌شود مدیری به فکر سازمان نباشد و بدون استراتژی دستوری صادر کند که به ضرر سازمان است؟

سازمان مانند یک کشتی است که مدیر، هدایت آن را برعهده دارد. کارمندان می‌توانند اطلاعاتی که از سازمان دارند را در اختیار مدیر قرار بدهند، اما نمی‌توانند سکان هدایت سازمان را از دست او بگیرند.

دوستان عزیز، اطلاعات در سازمان‌ها بر اساس سلسله مراتب سازمانی توزیع می‌شود و بسیاری از اطلاعات که بین مدیران ارشد و میانی سازمان رد و بدل می‌شود، در اختیار کارمندان رده‌های پایین‌تر قرار نمی‌گیرد؛ بسیاری از اطلاعات ممکن است اسرار سازمان باشند.اینکه مدیری تصمیم به کاری می‌گیرد و شما را مامور انجام آن قرار می‌دهد مطمئن باشید که همه جوانب را سنجیده و مسائلی در میان است که قرار نیست شما از آن مطلع باشید. پس تنها کاری که از عهده شما بر می‌آید، مشاوره به مدیر و آگاه‌سازی او از تمام عواقب کار است. ممکن است مدیر یکی از مواردی که شما مطرح می‌کنید را در نظر نیاورده باشد و با گفته شما از کار صرف نظر کند. در غیر این صورت، اگر با وجود توصیه‌های شما، دستور اجرا داد، کار باید انجام شود. طبیعتا اجرای آن کار بیشتر به صرف سازمان است تا عدم اجرای آن.

البته ما در اینجا مورد را بزرگنمایی کردیم تا عمق اهمیت موضوع را نشان دهیم و نشان دهیم که اجرای دستورات مدیر ارشد تا چه حدی مهم است. برخی از دوستان گفته بودند که ممکن است مدیر از از عواقب کار شانه خالی کند. باید گفت تمامی‌ اتفاقاتی که در یک واحد و بخش تحت سرپرستی مدیر رخ می‌دهد، مسئولیت آن مستقیما بر عهده اوست و خودش باید درباره هر نتیجه‌ای که بر اساس تصمیماتش به دست می‌آید، پاسخگو باشد.

اینکه مدیر از موضوع شانه خالی کند ضعف مدیریت ارشد سازمان است که این اجازه را می‌دهد نه ضعف مدیر واحد، برای شفاف تر شدن موضوع بگذارید یک مثال ساده و عمومی ‌بزنیم:

وقتی که سوانح هوایی در یک کشور زیاد و خارج از حد می‌شود چه اتفاق رخ می‌دهد؟ افکار عمومی‌متوجه چه ضعفی می‌شوند؟ آیا سراغ سرویس کارهای هواپیماها می‌روند و از آنها توضیح می‌خواهند؟ یا ارشدترین فرد سازمانی مثل وزیر ترابری را مورد مواخذه و استیضاح قرار می‌دهند؟ طبیعی است که وزیر مورد مواخذه قرار می‌گیرد. اینکه مدیر شما از اقداماتی که شما در سازمان انجام می‌دهید بی‌خبر باشد، پذیرفته نیست و ضعف او را نشان می‌دهد.

در هر حال اگر اینقدر مطمئن هستید که سازمان شما بیمار است و مدیریت ارشد هم تلاشی برای بهبود وضعیت نمی‌‌کند، ساده‌ترین و کاربردی ترین راه، ارائه گزارش مکتوب در مورد عواقب کار قبل از انجام آن است. البته فراموش نکنید فقط در مواردی که خسارت‌ها بسیار سنگین هستند این کار را انجام دهید. در بقیه موارد به صورت شفاهی گزارش بدهید و سپس دستور را اجرا کنید.

قرار نیست برای هر مخالفتی که با دستور مدیر دارید گزارشی بلند بالا تنظیم و ارائه دهید. در هر صورت اجرای دستورات مدیریت ارشد از ارکان مهم روابط سازمانی است و باید حتما دستورات اجرا شوند.

مصاحبه شغلی : توانایی تحلیل مسائل و نحوه برخورد با آنها

سوال بعدی در مصاحبه شغلی که توانایی تحلیل مسائل و نحوه برخورد با آنها را در فرد آشکار می‌سازد، چیدمان سه کلمه سرعت، صحت و دقت به ترتیب اولویت است. اینکه فرد در برخود با مشکلات به ترتیب به کدام موارد توجه بیشتری می‌کند اهمیت بسیاری دارد.جواب این سوال را هم خودتان بدهید و ببینید در جواب این سوال چه عکس العملی دارید؟ شما این سه مفهوم را چطور می‌چینید؟چیدمان سه کلمه سرعت ، صحت و دقت به ترتیب اولویت است.ترتیب صحیح این کلمات به ترتیب اولویت صحت، دقت و سرعت است. چرا که ابتدا باید از صحت و درستی کاری که انجام می‌دهیم مطمئن شوید، سپس آن کار را با دقت انجام بدهید و در نهایت سرعت را به آن اضافه کنید. کاری که با سرعت و بدون دقت انجام پذیرد خساراتی را به بار می‌آورد و ممکن است بخاطر اصلاحاتی که نیاز دارد، مدت زمان واقعی به پایان رساندن کار و هزینه آن را چند برابر کند. همچنین در صورتی که انجام کاری صحیح نباشد، هر چقدر هم که با دقت و سرعت انجام شود، ارزشی ندارد.