تکنیک های فن بیان و گویندگی
در ادامه 10 تکنیک فوق العاده برای تقویت مهارت فن بیان و گویندگی برایتان معرفی خواهیم کرد. این 10 تکنیک عبارتند از:
1. ضبط فایل های صوتی
2. مطالعه کتاب های فن بیان
3. تکرار جملات پیچیده
4. خواندن و صحبت کردن همزمان
5. تاکید، مکث و توقف مناسب
6. درست بروز دادن لحن و احساسات
7. دقت کردن به جزئیات
8. الگوبرداری های مناسب
9. توجه به زبان بدن
10. مدیریت لحن و صدا
فراموش نکنید همانطور که شما در ورزش کردن با تکرار تمرینات به نتایج مورد علاقه خود دست پیدا میکنید، در زمینه فن بیان نیز ذهن شما بعد از مدتی تمرین و تکرار ورزیده خواهد شد و در واقع همان نتیجه ای که مد نظر شماست محقق می شود. شاید این امر در ابتدا کمی خسته کننده و زمان بر به نظر برسد، اما مطمئن باشید بعد از مدتی زمانی که به اصطلاح روی غلتک بیفتید و بتوانید به نسبت خوب صحبت کنید، سرعت پیشرفت شما چندین برابر خواهد شد.
قبل از یاد گرفتن تکنیک های فن بیان و گویندگی پیشنهاد میکنم حتماً سخنرانی آقای جولیان تریجر را که درباره عادت هایی صحبت میکند که قدرت صحبت ها و بیان ما را به شدت پایین میآورد را مشاهده کنید. شک نکنید این سخنرانی بسیار در تقویت مهارت فن بیان کمکتان خواهد کرد.
1. ضبط فایل های صوتی
یکی از بهترین راه های آموزش گویندگی رایگان که خودتان باید انجام دهید ضبط فایل صوتی است. زمانی که شما از خود فایل صوتی ضبط میکنید، باعث میشود تا بتوانید اشکالات خود را بارها مورد بررسی قرار دهید و هر بار تلاش کنید تا آن را رفع کنید؛ به همین علت است که ضبط فایل صوتی همیشه یکی از بهترین تمریناتی بوده که برای تقویت فن بیان توسط اساتید ارائه میشده است.
اگر برای مدت چند روز این تمرین را به طور مداوم انجام دهید، یعنی هر بار یک فایل صوتی از خود ضبط کنید و بعد با دقت آن را گوش دهید، همچنین اشکالات خود را پیدا کنید و سعی کنید آنها را رفع کنید، بعد از مدتی باعث میشود که خطاهای شما به کمترین حد ممکن برسد و خودتان متوجه خواهید شد فایل صوتی که در ابتدا ضبط کرده اید با فایلهای صوتی پایانی تا چه اندازه متفاوت هستند.
فایل صوتی یکی از تمرینات فن بیان و گویندگی است
2. مطالعه کتاب های فن بیان
مطالعه کردن همیشه یکی از بهترین راه ها و تکنیک ها برای یادگیری هر آن چیزی بود که به آن آگاهی نداشتیم. مهم نیست موضوعی که مد نظر شماست چه چیزی باشد. تنها چیزی که اهمیت دارد این است که با مطالعه کردن می توانید راهکار های بسیار جالبی را یاد گرفته و آنها را عملی کنید. همین امر موجب می شود که بعد از مدتی با عمل کردن به کارهایی که در کتاب گفته شده شاهد تغییرات چشمگیری در موضوع مورد نظر خود باشید.
مبحث فن بیان نیز از این مقوله جدا نیست. کتاب های خوب بسیاری در این زمینه وجود دارند که میتوانید با مراجعه به آنها و استفاده از تمرینات و راهکارهای آنها فن بیان خود را تا حد بسیار زیادی تقویت کنید. یکی از بهترین کتاب ها، کتاب فن بیان نوشته برایان تریسی می باشد؛ یکی از درجه یک ترین مربی های رشد و توسعه فردی در جهان که افراد موفق بسیاری توسط او تربیت شدهاند.
یکی دیگر از بهترین کتاب هایی که در این حوزه می توانید با مراجعه به آن اطلاعات بسیار کامل و جامعی در زمینه فن بیان کسب کنید، کتاب آیین سخنرانی اثر دیل کارنگی است. کارنگی یکی از معروف ترین نویسندگان جهان می باشد که کتابهای وی هنوز هم بعد از گذشت سالها که از نگارش آن ها میگذرد، مورد توجه بسیاری از افراد درجه یک دنیا قرار دارند و از آنها برای رشد و پیشرفت خود بهره میبرند.
3. تکرار جملات پیچیده
تکنیک بسیار موثر دیگری که برای تقویت مهارت های کلامی می توان از آنها استفاده کرد، تکرار جملات سخت میباشد. زمانی که شما جملات سخت و پیچیده را تکرار میکنید، باعث میشود که تلفظ شما تا حد قابل توجهی بهبود پیدا کند. به همین علت است که در کلاسهای فن بیان در این تمرین یکی از بهترین تمرینات محسوب میشود و اغلب از آن استفاده می کنند تا شرکت کنندگان به رضایتی که مد نظر دارند دست پیدا کنند.
جملاتی را انتخاب کنید که تکرار پشت سر هم آنها سخت باشد و در واقع زمانی که می خواهید آنها را تکرار کنید، دچار سختی شوید. تکرار مداوم آن ها بدون شک فن بیان شما را تا حد قابل توجهی افزایش میدهد.
جملاتی که بارها آن ها را شنیده اید و احتمالاً تمرین هم کرده اید. اما هیچ گاه آن ها را جدی نگرفته اید و به عنوان تمرینی برای تقویت فن بیان به آن ها نگاه نکرده اید. در ادامه به برخی از معروف ترین ها و بهترین های آن ها اشاره میکنیم.
* دستم در دبه بود، دبه درش دستم بود!
* چه ژست زشتی
* یه یویوی یه یورویی
* سه سیر سرشیر، سه شیشه شیر
* لیره رو لوله، لوله رو لیره
4. خواندن و صحبت کردن هم زمان
برای شما هم پیش آمده که خودتان یا دوستانتان قرار بود در یک جمع سخنرانی انجام دهید، اما هنگام ارائه مطالب یک برگه در دست گرفته اید و تمام صحبتهای خود را از روی آن خواندید؟ بدون شک این رفتار در مخاطب احساس خوبی ایجاد نخواهد کرد و همین طور باعث خواهد شد که نوعی احساس خشک بودن و رسمی بودن بیش از حد به مخاطب دست بدهد و انعطاف کلام و جذابیت آن را از بین ببرد.
برای حل این مشکل یکی از بهترین کارهایی که میتوانید انجام دهید این است که قبل از اینکه بخواهید صحبت های خود را در جمع ارائه دهید، سعی کنید چندین بار آنها را مرور کنید و به لحن های مختلفی که باید در طول ارائه داشته باشید مسلط باشید تا پیام خود را به بهترین شکل به مخاطب منتقل کنید.
به متن سخنرانی خود تسلط داشته باشید. این تسلط موجب میشود که در زمان سخنرانی لازم نباشد که مرتباً به روی برگه خود منعطف شوید و از مخاطبانتان و ارتباط چشمی با آنها غافل شوید. فراموش نکنید برقراری ارتباط چشمی با مخاطب یکی از مهم ترین بخش ها در سخنرانی و فن بیان به حساب می آید. بنابراین کلمات را چندین بار تکرار کنید تا با آنها به طور کامل آشنا شوید. آهنگ آنها را بشناسید و بتوانید آنها را با لحن و صدای بهتری برای مخاطبان تکرار کنید
5. تاکید، مکث و توقف متناسب
تاکید، مکث و توقف متناسب، نکاتی هستند که برای ارائه صحبت های خود به بهترین نحو باید به آنها تسلط داشته باشید. گاهی اوقات در حین صحبت نیاز است که مکث کنید تا مخاطب بتواند حرف های شما را در ذهن خودش حلاجی کند و منظور شما را بهتر درک کند. بنابراین باید به این نکته توجه خوبی داشته باشید. اگر ندانید که چه زمانی و در کجا باید این کار را انجام دهید، تاثیرگذاری کلام شما تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
در بعضی از بخش های صحبت شما مخاطب باید از خود واکنش نشان دهد. مثل بخش هایی که نیاز به واکنشهای احساسی مانند تعجب، شوق و یا ناراحتی دارد. بعد از این قسمت ها حتماً مکث کنید و اجازه دهید که مخاطب شما بتواند از خود واکنش نشان دهد. اگر بلافاصله به سراغ بخش بعدی صحبت خود بروید، در واقع تمرکز مخاطب را از آن بخش جدا کرده و موجب می شوید که نتوانند در جای مناسب از خود واکنش مناسبی بروز دهد. برخی قسمتهای صحبت های شما نسبت به سایر بخش های مهم تر هستند بنابراین باید روی آنها تاکید کنید تا مخاطب متوجه این اهمیت بشود.
برای تاکید در قسمت های مورد نظرتان می توانید از بالابردن صدا استفاده کنید. زمانی که صدای شما افزایش پیدا میکند، مخاطب تمام توجهش نسبت به شما جلب خواهد شد و این موضوع باعث می شود که درک کند که این بخش صحبت شما نسبت به سایر قسمت ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
6. درست بروز دادن لحن و احساسات
دقت کرده اید بعضی از افراد چقدر خوب میتوانند هنگام صحبت کردن درباره موضوعی، با بروز احساسات درست و به جا، جذابیت موضوع را برای شنونده چندین برابر کنند؟
حقیقت امر هم این است که اگر شما بتوانید احساسات درست را در هنگام تعریف کردن یک ماجرا یا روایت کردن یک موضوع از خود نشان دهید، موجب میشود که مخاطب شما لذت چندانی از گوش دادن به حرف های شما ببرد. یکی از مهارت های اصلی گویندگان همین است. برای داشتن بهترین سطح فن بیان و گویندگی در صدا و سیما ، گویندگان باید به خوبی بتوانند احساسات خود را درباره موضوعات مختلف نشان دهند.
آن ها باید وقتی درباره موضوعی ناراحت کننده صحبت میکنند، لحن صدای آنها آرامتر شده و حتی حالت چهره آنها تغییر کند. به همین علت است که شما از گوش دادن به آن ماجرا لذت میبرید. بنابراین توانایی بروز صحیح احساسات یکی از تمرینات گویندگی است که باید به خوبی نسبت به آن مطلع باشید. به عنوان مثال زمانی که در حال صحبت درباره یک ماجرای حماسی و پرشور هستید، باید این موضوع را با حرکات چهره، زبان بدن و بالا بردن میزان صدای خود به خوبی به مخاطب تان نشان دهید.
7. دقت کردن به جزئیات
هفتمین راه آموزش فن بیان و گویندگی ، دقت به جزئیات است. جزئیات مناسب یکی از عواملی است که میتواند صحبت های شما را برای مخاطب جذاب کند و یا بالعکس موجب کسالت و خستگی شود. توجه داشته باشید که جزئیات ماجرا را تا همان اندازه که لازم است تعریف کنید. نه بیشتر و نه کمتر.
گاهی اوقات افراد به حدی در تعریف نکات ریز ماجرا کم کاری میکنند که در اصل مخاطب حتی متوجه منظور اصلی داستان و آنچه که واقعا اتفاق افتاده است نمی شود. به همین دلیل است که از صحبت های شما لذت بخش نخواهد بود. در مقابل، افراد دیگری وجود دارند که آنقدر به جزئیات می پردازند که به طور کامل از مبحث اصلی غافل میشوند و در واقع رشته کلام از دست آنها خارج میشود. بنابراین به این نکته بسیار توجه داشته باشید.
8. الگو برداری های مناسب
الگو برداری مناسب از افراد مختلف میتوانند شما را تا حد زیادی در حوزه که مد نظرتان است تقویت کند.
به افراد موفق در این حوزه دقت کنید و از آنها الگو بگیرید. به عنوان مثال گویندگان، کسانی که داستان ها را تعریف میکنند یا افرادی که کتابهای صوتی تهیه میکنند، همه این ها اشخاصی هستند که میتوانید برای تقویت مهارت های فن بیان خود از آنها کمک بگیرید.
9. توجه به زبان بدن
شاید خودتان به این نکته واقف نباشید اما کوچکترین حرکتی از جانب شما، میتواند برای مخاطب پیامی را ارسال کند. سعی کنید محکم و با اعتماد به نفس بایستید. این موضوع باعث میشود که مخاطب احساس کند که شما با آمادگی کامل در جلسه حاضر شده اید و اقتدار شما را در نگاه او بیشتر خواهد کرد.
موضوع دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که بیش از حد تکان نخورید. جابجا شدن روی صحنه و حرکات بدنی یکی از اصول یک سخنرانی خوب است اما فراموش نکنید حتی اگر این اصل از حد اعتدال خارج شود، بدون شک موجب میشود که مخاطب شما دچار سردرگمی شده و بعد از مدتی از این حرکات شما و جنب و جوش بیش از حد تان خسته شود.
10. مدیریت لحن و صدا
بیش از حد بلند صحبت کردن و یا بالعکس بیش از حد آهسته حرف زدن، هر یک میتواند موجب شود که مخاطب از صحبت های شما خسته و دلزده شود. بنابراین دقت کنید که باید این موارد را به صورت کاملاً درست و حرفهای روایت کنید. لازم نیست بسیار بلند صحبت کنید و یا آنقدر آهسته حرف بزنید که مخاطبتان متوجه نیمی از حرفهای شما نشود. حد اعتدال را رعایت کنید تا بتوانید بهترین صحبت ها را ارائه دهید.
هر کجا که لازم است برای تاکید یا برای جلب توجه صدای خود را کمی بالا ببرید و در هر جا که لازم است لحن متناسب با صحبت های تان را داشته باشید. اگر نیاز است با هیجان صحبت کنید و اگر نیاز است آهسته صحبت کنید. این شما هستید که تعیین میکنید مخاطب تا چه اندازه به سخنرانی شما توجه داشته باشد.